Lịch sử Tương Dương (huyện)

Vùng đất huyện Tương Dương cùng với huyện Kỳ Sơn ở phía tây xưa kia là lãnh thổ của Vương quốc Bồn Man (vương quốc này nằm trải dài phía tây các tỉnh Nghệ An, Thanh Hóa, một phần Sơn La ngày nay của Việt Nam và tỉnh Hua Phan của Lào ngày nay. Vương quốc này chính thức bị sáp nhập vào Đại Việt thời vua Lê Thánh Tông (1479) và được mang tên Trấn Ninh).

Thời Hậu Lê, huyện Tương Dương thuộc phủ Trà Lân, xứ Nghệ An.

Sau Cách mạng tháng 8, tách làm huyện Tương Dương, gồm 21 xã: Bắc Lý, Bảo Nam, Bảo Thắng, Bình Nga, Chiêu Lưu, Hín Ngộn, Huồi Giàng, Huồi Tụ, Hữu Khuông, Hữu Kiệm, Kim Đa, Luân Mai, Mường Lống, Mường Típ, Mỹ Lý, Nậm Cắn, Phà Đánh, Tam Quang, Thạch Giám, Xá Lượng, Yên Na.

Ngày 17 tháng 5 năm 1961, Hội đồng Chính phủ ban hành Quyết định số 65-CP, chia huyện Tương Dương thuộc thành 2 huyện lấy tên là huyện Kỳ Sơn và huyện Tương Dương. Huyện Tương Dương gồm 9 xã: Hữu Khuông, Yên Na, Bình Nga, Kim Đa, Tam Quang, Thạch Giám, Xá Lượng, Chiêu Lưu, Luân Mai. Huyện Tương Dương mới này gồm toàn bộ huyện Hội Nguyên cũ (trừ xã Bình Chuẩn cắt về huyện Con Cuông), hai tổng của huyện Vĩnh Hòa là tổng Huyền Lãng và tổng Thanh Nhuế, một tổng của huyện Kỳ Sơn cũ là tổng Hữu Khuông.

Ngày 5 tháng 7 năm 1963, Bộ trưởng Bộ Nội vụ ra Quyết định số 125-NV chia xã Yên Na thành 3 xã: Yên Na, Yên Tĩnh, Yên Hòa, chia xã Bình Nga thành 2 xã: Nga My và Bình Chuẩn, xã Bình Chuẩn sáp nhập vào huyện Con Cuông.

Ngày 17 tháng 4 năm 1965, Bộ trưởng Bộ Nội vụ ra Quyết định số 143-NV chia xã Thạch Giám thành 2 xã Thạch Giám và Tam Thái; chia xã Xá Lượng thành 2 xã Xá Lượng và Lượng Minh; chia xã Kim Đa thành 2 xã Kim Đa và Kim Tiến; chia xã Hữu Khuông thành 2 xã Hữu Khuông và Hữu Dương; chia xã Yên Hòa thành 2 xã Yên Hòa và Yên Thắng; chia xã Chiêu Lưu thành 2 xã Lưu Kiền và Chiêu Lưu (sau này cắt về huyện Kỳ Sơn); chia xã Tam Quang thành 2 xã Tam Quang và Tam Đình.

Tháng 2 năm 1976, Tương Dương là huyện thuộc tỉnh Nghệ Tĩnh, gồm 18 xã: Chiêu Lưu, Hữu Dương, Hữu Khuông, Kim Đa, Kim Tiến, Luân Mai, Lượng Minh, Lưu Kiền, Nga My, Tam Quang, Tam Đình, Tam Thái, Thạch Giám, Xá Lượng, Yên Hòa, Yên Na, Yên Thắng, Yên Tĩnh.

Ngày 26 tháng 3 năm 1977, sáp nhập xã Chiêu Lưu của huyện Tương Dương vào huyện Kỳ Sơn.[4]

Ngày 13 tháng 11 năm 1986, Hội đồng Bộ trưởng ra Quyết định số 139-HĐBT chia xã Luân Mai thành 3 xã Luân Mai, Mai Sơn và Nhôn Mai; chia xã Tam Thái thành 2 xã Tam Thái và Tam Hợp.

Ngày 22 tháng 7 năm 1989, Hội đồng Bộ trưởng ra Quyết định số 92-HĐBT, thành lập thị trấn Hòa Bình, thị trấn huyện lị huyện Tương Dương trên cơ sở 160 ha diện tích tự nhiên của xã Thạch Giám. Từ thời điểm này huyện Tương Dương gồm 20 xã và 1 thị trấn.

Ngày 12 tháng 8 năm 1991, huyện Tương Dương trở lại thuộc tỉnh Nghệ An.

Tháng 4 năm 2007, xã Nga My được chia thành 2 xã Nga My và Xiêng My.

Ngày 9 tháng 2 năm 2009, Chính phủ ban hành Nghị định 07/NĐ-CP giải thể các xã: Kim Đa, Kim Tiến, Hữu Dương, Luân Mai (nằm trong hồ thủy điện Bản Vẽ), theo đó:

  • Điều chỉnh 10.579,75 ha diện tích tự nhiên và 355 người của xã Kim Đa; 4.567,66 ha diện tích tự nhiên của xã Kim Tiến vào xã Lượng Minh quản lý.
  • Điều chỉnh 4.320,77 ha diện tích tự nhiên còn lại của xã Kim Đa vào xã Yên Na quản lý.
  • Điều chỉnh 6.656,05 ha diện tích tự nhiên và 236 người của xã Hữu Dương; 7.662,00 ha diện tích tự nhiên còn lại của xã Kim Tiến vào xã Hữu Khuông quản lý.
  • Điều chỉnh 6.403,17 ha diện tích tự nhiên và 350 người của xã Luân Mai và 3.073,18 ha diện tích tự nhiên của xã Hữu Dương vào xã Nhôn Mai quản lý.
  • Điều chỉnh 1.929,36 ha diện tích tự nhiên của xã Luân Mai vào xã Mai Sơn quản lý.
  • Điều chỉnh 3.650 người của xã Kim Đa và 1.598 người của xã Hữu Dương về khu tái định cư thuộc xã Hạnh Lâm, huyện Thanh Chương.
  • Điều chỉnh 2.725 người của xã Kim Tiến; 1.585 người của xã Luân Mai về khu tái định cư thuộc xã Thanh Hương, huyện Thanh Chương; 1.073 người của xã Hữu Dương và 1.435 người của xã Hữu Khuông về khu tái định cư thuộc xã Thanh Thịnh, huyện Thanh Chương.

Ngày 17 tháng 12 năm 2019, giải thể xã Thạch Giám, sáp nhập 7 bản: Mon, Phòng, Chắn, Khe Chi, Mác, Lau, Nhẵn của xã Thạch Giám vào thị trấn Hòa Bình và đổi tên thị trấn Hòa Bình thành thị trấn Thạch Giám; sáp nhập bản Thạch Dương của xã Thạch Giám vào xã Xá Lượng, sáp nhập bản Cây Me của xã Thạch Giám vào xã Tam Thái.[5]

Huyện Tương Dương có 1 thị trấn và 16 xã như hiện nay.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Tương Dương (huyện) http://tintucquangbinh.com/?detail=7820&lang=1&chu... //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... //tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=v... http://vanban.chinhphu.vn/portal/page/portal/chinh... http://www.chinhphu.vn/portal/page?_pageid=33,6389... http://www.tuongduong.nghean.gov.vn/wps/portal/huy... http://ngheantourism.gov.vn/index.asp?options=item... http://bachkhoatoanthu.vass.gov.vn/noidung/tudien/... https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Distri... https://thukyluat.vn/vb/quyet-dinh-124-2004-qd-ttg...